ترجمه سوره كوثر:

به نام خداوند بخشنده مهربان. ما به تو کوثر داديم. پس به درگاه پروردگارت نماز بگزار. آن کس که با تو دشمن است، ابتر است.

کوثر از ريشه «کثر» است و در لغت به معناي فراواني و خير زياد است. کوثر، بسيار از هر چيز، اسلام، نبوت، مزد زياد خير بسيار و…معنا مي دهد. (1) .

«شيخ طبرسي (ره)» در تفسير خود مي نويسد:

«گفته اند: مراد از کوثر، نسل و ذرّيه حضرت رسول صلي الله عليه و آله است که از فاطمه زهرا عليها السلام، دختر آن حضرت، به وجود آمد و تعدادشان تا روز قيامت بيرون از شمار است.» (2) .

علامه طباطبايي (ره) در تفسير همين سوره مي نويسد:

«ظاهراً آيه انا أعطيناک الکوثر، همان کثرت ذرّيه پيامبر صلي الله عليه و آله است و گرنه آيه انّ شانئک هو الأبتر، خالي از فايده است و اين که آيه اول اين سوره به صورت متکلم مع الغير بيان شده، دليل بر عظمت و اهميت اين امر است. با توجه به اينکه جمله را با کلمه «انّ» تأکيد بيان فرموده و نيز کلمه اعطا به معناي تمليک است- يعني ما به تو کوثر را تمليک کرديم- روي هم رفته، آيه دليل است بر اينکه فرزندان فاطمه عليها السلام ذرّيه پيغمبرند و خداوند، نسل آن حضرت را بي شمار گردانيده، با آنکه دچار همه گونه سختي، ناراحتي و کشتار شدند.

وقتي که رسول اکرم صلي الله عليه و آله و سلم پس از انجام مراسم تدفين قاسم به خانه باز مي گشت در ميان راه «عاص بن وائل» با آن حضرت روبرو مي شود و مي گويد: تو ابتر هستي.

خداوند، سوره کوثر را در رابطه با همين قضيه، نازل فرمود که: دشمنان پيامبر ابتر هستند.» (3) .

نيشابوري، صاحب تفسير «غرائب القرآن» مي نويسد:

«گفته اند که کوثر به فرزندان پيامبر صلي الله عليه و آله اطلاق مي شود، زيرا که اين سوره در مقابله با کساني نازل شد که گفته اند پيامبر صلي الله عليه و آله ابتر است و معني کوثر، آن است که با به دنيا آمدن فاطمه عليها السلام نسل آن حضرت تا دنيا باقي است، برقرار و جاويدان است و با آن همه کشتار که در خاندان نبوت رخ داد، جهان از فرزندانش پر شده از بني اميه هيچ کس در دنيا باقي نماند.» (4)

شيخ ابوالفتوح رازي (ره) در تفسير خود مي نويسد:

«کوثر بر وزن فوعل بر کثرت و فراواني دلالت مي کند و اين گفته مطابق شأن نزول سوره است. يعني اي پيغمبر! دلتنگ مباش از آنکه تو را ابتر خوانند که ما تو را کثرتي دهيم (در عقب و نسل و فرزندان) که بر زمين هيچ بقعه و خطه(اي) نماند، مگر آنکه جماعتي از فرزندان تو آنجا باشند. خواهي ديد که روزي در کربلا آن جماعت، اهل بيت را بکشند و از فرزندان امام حسين عليه السلام کسي جز زين العابدين نماند. خداي تعالي از نسل او، به تنهايي، عالم را پر کند. اکنون، تو شکر کن خداي را و نماز کن و روز عيد، شتر بکش که دشمنان و عيّابان تو ابتر و دنباله بريده خواهند بود. از آنانکه اين گفتند در جهان، اثر نماند ايشان را و اعقاب ايشان را بر اين قول. سوره از اول تا آخر، يک حديث باشد.» (5) .

ملا فتح الله کاشاني در تفسير «منهج الصادقين» مي نويسد:

«ابن عباس و ابن جبير و مجاهد تفسير کرده اند آن را به خير بسيار. يعني به درستي که ما عطا کرديم تو را خير بسيار که آن اولاد و اعقاب بي شمار و کثرت نسل و ذريّه اطهار از فاطمه زهرا عليها السلام است. يعني اي محمد! خاطر شريف را اندوهگين مگردان که تو را کثرتي دهيم در عقب نسل که در زمين، هيچ بقعه اي و خطّه اي نماند که از فرزندان تو در آن جا نباشد و اين مشهور و معروف است که بعد از شهادت امام مظلوم معصوم، اباعبدالله الحسين عليه السلام، به غير از حضرت امام زين العابدين عليه السلام مذکر از اهل بيت او کسي نمانده بود. حق- سبحانه و تعالي- انجاز وعده خود فرموده، از نسل او عالم را پر گردانيد.» (6) .

در «مجمع البحرين» آمده است: «گويند: کوثر، کثرت نسل و ذريّه است و نمودار آن، نسل پيامبر صلي الله عليه و آله از اولاد فاطمه عليها السلام است که تعدادشان بي شمار و تا آخر روزگار، برقرار است.» (7).

پاورقی: ……………………………………………………..

(7) منتهي الارب في لغه العرب، ج 4، ص 1081.

(8) تفسير مجمع البيان، ج 2، ص 525.

(9) تفسير الميزان، ج 20، ص 522.

(10) تفسير غرائب القرآن، ج 3، جزء سي ام.

(11) تفسير ابوالفتوح، ج 10، ص 371- 372.

(12) تفسير منهج الصادقين، ج 10، ص 340.

(13) مجمع البحرين، ص 3.

صفحات: 1· 2